Bedrijfsontwikkeling
Ondernemen
12 oktober 2025

Stikstof en vergunningen: een juridisch moeras

De vergunningverlening zit momenteel muurvast door het juridische moeras rondom de stikstofproblematiek. Wat speelt er nu?

Op hoofdlijnen zijn er twee zaken die het verlenen van een vergunning belemmeren. Deze gelden als er bij een activiteit stikstofuitstoot plaatsvindt.

1. Uitspraak 18 december 2024 (zaak Rendac)

Deze uitspraak heeft grote gevolgen voor de vergunningverlening. Aanvragen worden voortaan getoetst volgens een nieuw beoordelingskader. Dit geldt zowel voor alle lopende als nieuwe aanvragen en procedures. Ook geldt het voor activiteiten en projecten die sinds 1 januari 2020 zijn gestart en waarbij sprake was van intern salderen. Bij intern salderen is nu namelijk ook een vergunning nodig. Bij deze vergunningplicht toetst de provincie of voldaan wordt aan het zogenaamde additionaliteitsvereiste. Daarbij beoordeelt zij of een deel van de eventuele stikstofwinst niet eerst naar natuurherstel moet gaan. Het lijkt dan duidelijk wat er moet gebeuren. Er zijn immers veel gegevens beschikbaar over stikstofgevoeligheid en de toestand van de Natura 2000-gebieden. De praktijk is echter minder eenvoudig. De provincie moet eerst in kaart brengen wat de effecten zijn van de maatregelen die al genomen zijn, zoals de snelheidsverlaging op snelwegen, het verhogen van grondwaterstanden in bepaalde gebieden en het stoppen van bedrijven.

2. Emissiearme stalsystemen

Uit uitspraken van de Raad van State (7 september en 12 oktober 2022) is gebleken dat emissiefactoren uit de Regeling Ammoniak en Veehouderij (RAV) onvoldoende zekerheid bieden over de werkelijke ammoniakemissie op bedrijfsniveau. Om deze onzekerheid weg te nemen moeten ondernemers door middel van een ‘passende beoordeling’ aantonen dat de activiteit geen significante negatieve effecten heeft op de instandhoudingsdoelstellingen van de Natura 2000-gebieden. Dit houdt in dat er een wetenschappelijke rapportage met technische aspecten van de uitvoeringspraktijk moet worden gemaakt.

Deze passende beoordeling moet vervolgens door de provincie getoetst worden, maar daarvoor ontbreekt helaas een goed juridisch onderbouwd beoordelingskader. We zien daarbij een ontwikkeling van een emissienorm per dierplaats naar een emissieplafond per bedrijf, waarbij gebruikgemaakt wordt van doelvoorschriften. Een bedrijf is daarbij ‘vrij’ in het bepalen van de maatregelen die nodig zijn om dit doel te behalen. Daarbij valt te denken aan alle managementmaatregelen die invloed hebben op de stikstofuitstoot en een registratie van die uitstoot met sensoren. Op dit moment is het nog onzeker of de sporadisch verleende vergunningen op deze basis overeind blijven bij de Raad van State.

Wat te doen?

Wie nu een vergunning aanvraagt voor een activiteit met stikstofuitstoot, zoals het houden van dieren, krijgt vrijwel zeker te maken met een tweede aanpassingsronde. De provincie heeft het beoordelingskader voor het additionaliteitsvereiste namelijk nog niet vastgesteld.

Opvallend is dat het onder de nieuwe Omgevingswet wél mogelijk is om een bouwvergunning, en zelfs een milieuvergunning, te krijgen voor een project. Dat komt doordat er geen directe koppeling is met de natuurvergunning. Voor een relatief kleine ingrepen kan dit toegepast worden. Houd er wel rekening mee dat het later alsnog aanpassen van de natuurvergunning kan leiden tot ingrijpende maatregelen op je bedrijf.

Bij het bouwen van een berging of een loods speelt de stikstofproblematiek alleen een rol tijdens het sloop- en bouwproces. Door dit proces zó uit te voeren dat er door de stikstofuitstoot geen sprake is van effecten op Natura 2000-gebieden, kan hiervoor wel een omgevingsvergunning verkregen worden.

 

 

 

Onze adviseurs bedrijfsontwikkeling

Onze adviseurs ondersteunen je graag bij het realiseren van je toekomstplannen - van vergunning tot bouw. Ook op het gebied van mest, mineralen en productierechten geven zij advies.

Harold Vogels
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Foto Harold Vogels
Foto Harold Vogels
Contact met
Harold Vogels
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Gert-Jan Vliem
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Foto Gert-Jan Vliem
Foto Gert-Jan Vliem
Contact met
Gert-Jan Vliem
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Dik-Jaap Wentink
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Foto Dik-Jaap Wentink
Foto Dik-Jaap Wentink
Contact met
Dik-Jaap Wentink
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Melianne van Wakeren
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Foto Melianne van Wakeren
Foto Melianne van Wakeren
Contact met
Melianne van Wakeren
Adviseur bedrijfsontwikkeling
Onze specialisten
Gert-Jan